Gouwe tijd

De bekendmaking door het Amsterdam Museum dat het niet langer het begrip Gouden Eeuw wil hanteren heeft veel discussie losgemaakt. In deze maand van de geschiedenis (oktober) zal er vast ook weer veel over gepraat worden. Het is opvallend hoe polariserend dit besluit weer heeft gewerkt. Want hoeveel Nederlanders interesseren zich nou werkelijk voor de geschiedenis van de 17^e eeuw?

En toch maakt het weer veel emoties los. De verklaring daarvoor moet waarschijnlijk worden gezocht in de beladen discussie over alles wat aan de Nederlandse identiteit raakt. De Gouden Eeuw ter discussie stellen omdat slechts een deel van de toenmalige Nederlanders ervan profiteerde en het geld ook aan slavenhandel verdiend werd, lijkt op het afstand nemen van ons nationale erfgoed. En dat gaat in de ogen van veel Nederlanders te ver, ook al weet de gemiddelde landgenoot nauwelijks waarom de 17^e eeuw als Gouden Eeuw werd geboekstaafd. Diezelfde emoties braken ook los toen Maxima (toen nog prinses) een keer zei dat Dé Nederlander niet bestaat, maar een samenstel is van een veelvoud aan identiteiten. Volgens mij een waarheid als een koe, maar zij moest publiekelijk haar excuses ervoor aanbieden.

De Nederlandse identiteit is een merkwaardig fenomeen. Iedere Nederlander beschouwt het als het hoogste goed om vrij en onafhankelijk te zijn, om uniek te zijn in ons denken en doen. We willen geen kuddedieren zijn. Toch blijkt uit onderzoek dat we over heel veel zaken hetzelfde denken en enorm veel op elkaar lijken als het gaat over wat ons bindt en saamhorig doet voelen. Op de vraag naar wat typerend is Nederland vormen de Nederlandse taal, Koningsdag, pakjesavond en sinterklaas, fietsen, Elfstedentocht, de Nederlandse vlag, de deltawerken, de molens, het Dagboek van Anne Frank en de dijken de top 10 (bron: SCP). En als het gaat om wat ons verbonden maakt worden daar begrippen als vrijheid, dodenherdenking, Bevrijdingsdag, gelijkheid van man en vrouw, vrijheid van meningsuiting en democratie aan toegevoegd. Gek genoeg – maar ook wel weer mooi – blijken deze opvattingen door alle bevolkingsgroepen gedeeld te worden. De diversiteit aan inwoners in ons land ten spijt, we denken over heel veel zaken allemaal hetzelfde. We hechten ook erg aan onze tradities blijkt er wel uit. En aan die vage herinnering van de lagere school, dat we in het verleden een Gouden Eeuw hebben gehad, met ons kleine landje, willen we dus graag vasthouden. Onze Gouden Eeuw voelt als een warm bad. Handen af dus van deze gouwe tijd uit ons verleden.