Brielle aan de Oostzee
Actueel 198 keer gelezenHet is letterlijk ver gezocht, maar het was dit jaar 650 jaar geleden dat Brielle een kolonie stichtte in Zweden. Om precies te zijn op 25 juli 1368 verkreeg de stad toestemming van de koning van Zweden om op het schiereiland Schonen (Skåne) in het zuidwesten van Zweden een handelspost of 'vitte' te vestigen. Het stuk perkament, bezegeld door koning, bisschoppen en edelen berust nog steeds in het archief.
Brielle kreeg dat recht op een vitte samen met andere steden vanwege militaire steun die zij de Zweedse koning hadden gegeven in diens strijd tegen Denemarken. Andere steden hadden eerder juist eenzelfde privilege van de Deense koning gekregen. Zo maakten de steden gebruik van de politieke instabiliteit in de regio. Schonen was destijds zeer gunstig gelegen nabij de visgronden vanwaar de haring aan land werd gebracht. Ieder haringseizoen trok de jaarmarkt, van augustus tot november, grote aantallen vissers en handelaren naar het schiereiland. Zij vonden elkaar in de eigen nederzettingen achter het strand. De kolonies groeiden uit tot miniatuurstadjes, afspiegelingen van de moedersteden waaruit de handelaren afkomstig waren. De leiding in de vitte was opgedragen aan de 'voogd'.
In 1406 benoemde Jan van Beieren als heer van Voorne bijvoorbeeld Jonge Heynric Harmans – levenslang – tot voogd over de Brielse vitte op Schonen. Hij was de centrale figuur in de vitte en was mede verantwoordelijk voor de rechtspraak. Het recht dat Albert in 1368 aan Brielle schonk behelsde onder meer dat het in Brielle geldende recht van kracht was binnen de nederzetting. De kolonie was een kort leven beschoren; toen de haring zich begin 15e eeuw verplaatste naar de Noordzee en de jaarmarkt minder in trek raakte, duurde het niet lang voordat de handelaren Schonen verlieten.
Aart van der Houwen (aa.vander houwen@streekarchiefvp.nl)
