Tekentafeleiland

Historicus en archivaris Bob Benschop presenteert binnenkort het boek 'Van Weilanden naar Woonwijken'. Mooie foto's en teksten over de grote veranderingen op Voorne-Putten in de naoorlogse periode. Ik heb het nog niet gezien, maar ik ben er bij voorbaat blij mee. Een historisch overzichtswerk met alle bestuurlijke, fysieke, economische, culturele en maatschappelijke ontwikkelingen op de eilanden over de periode 1945-2000 werd node gemist.

De veranderingen op Voorne-Putten vanaf 1945 waren ingrijpend, ook in het perspectief van die elders in het land. Ze waren onlosmakelijk verbonden met de enorme uitbreiding van de Rotterdamse haven. De westwaartse groei van het Haven Industriële Complex met achtereenvolgens de aanleg van Botlek, Europoort en beide Maasvlaktes had grote consequenties voor de infrastructuur, mobiliteit en economie. Oude dorpsgemeenschappen als Blankenburg en Nieuwesluis werden ervoor opgeofferd. In 1950 werd Brielle afgesloten van de Noordzee door een dam en werden het Brielse en Oostvoornse meer aangelegd voor de recreatie. Spijkenisse en Hellevoetsluis werden groeisteden en huisvestten vanaf 1980 steeds meer Rotterdammers die in de haven werkten. Van een vrijwel uitsluitend agrarisch landschap veranderde Voorne-Putten in enkele tientallen jaren in een gebied van op de haven georiënteerde toeleveringsbedrijven. Strenge milieu- en veiligheidsvoorwaarden bepalen nog altijd de ontwikkelingskansen op de eilanden. Gelukkig is er veel landschappelijk groen en cultuurhistorische erfgoed bewaard gebleven en is er nog betrekkelijk veel rust en ruimte om van te genieten.

Daar mogen we overigens de handen voor dichtknijpen. De bijna permanente stroom aan plannen vanuit het Rijk en Rotterdam had ook heel anders kunnen uitpakken. Met afgrijzen kijk ik nog altijd naar de kaart die lange tijd in het Streekarchief hing. Een kaart uit 1969, behorend bij de zoveelste studie naar de uitbreidingsmogelijkheden van de haven, het Noordelijke Deltaplan 2000+. Op die kaart zien we bijna heel Voorne-Putten opgeofferd aan nieuwe steekhavens en los- en laadinstallaties. Bij Vierpolders was een vliegveld voorzien, kunt u het zich voorstellen? Hellevoetsluis zou een kleine woongemeenschap zijn gebleven, evenals Brielle. Oostvoorne en Rockanje zouden niet langer aan zee liggen. Voor tuin- en akkerbouw was geen ruimte meer. Voorne-Putten zou volgens dat plan het verlengstuk van het Haven Industriële Complex zijn geworden, wat nu de Maasvlakte 2 is geworden. Gelukkig is dit tekentafelplan nooit gerealiseerd. Dat laat onverlet dat de tekentafel na de oorlog grote invloed heeft gehad op hoe Voorne-Putten er nu uit ziet.