Designated survivor

Een goed geslaagde grap of serieus? Het Kabinet heeft volgens de media besloten om tijdens de Troonrede één lid van de Ministerraad buiten de Ridderzaal te houden. Voor het geval er een aanslag zou zijn waarbij de hele ministersploeg zou omkomen en er dan wel iemand moet zijn die de regeermacht kan voortzetten. Een scenario ontleend aan de Netflix-serie Designated Survivor. Daarin wordt een onbeduidende en onervaren onderminister bij toeval waarnemend President van de VS. Een onwaarschijnlijk maar intrigerend scenario dat tot een spannende tv-serie geleid heeft.
Ik heb mij afgevraagd of er op lokaal niveau ook een dergelijke situatie kan optreden. Wat gebeurt er als zowel burgemeester, wethouders en gemeenteraad om het leven komen? Bijvoorbeeld door een drone-aanslag van een doorgedraaide politici-hater tijdens een raadsvergadering. Zeer onwaarschijnlijk natuurlijk, maar er gebeuren wel gekkere dingen als het om politiek of religieus geïnspireerde aanslagen gaat. En lokale politieke vergaderingen spelen zich doorgaans in open toegankelijke ruimtes af. Benaderbaarheid van kiezers en gekozenen vormt immers de basis van de lokale democratie. Dus stel dat zoiets toch zou gebeuren, is de gemeente dan meteen stuurloos? Ik heb de Gemeentewet er maar eens op nageslagen of in een situatie zonder gemeentebestuur is voorzien. Geruststellend of niet, in deze buitengewone situatie is door de wetgever niet direct voorzien.
Wel is geregeld dat een burgemeester altijd kan worden vervangen door de door het college aangewezen loco-burgemeester. Of de provincie als toezichthouder bij ontstentenis van een college en raad de bevoegdheden daarvan overnemen is mij niet duidelijk. Een waarnemend burgemeester kan door de Commissaris van de Koning worden benoemd. Met de raad kan dan natuurlijk niet overlegd worden. De waarnemend burgemeester zal vermoedelijk tot de eerstvolgende landelijke raadsverkiezingen moeten waarnemen. Want dan pas kan er weer een gemeenteraad worden gekozen en kunnen er weer wethouders worden benoemd. Dat kan echter jaren duren. Alleen al uit democratisch oogpunt zou er dus een hele vervelende situatie optreden als het zover zou komen. Als ik tenminste gelijk heb. Misschien kunnen staatsrechtdeskundigen dit vraagstuk nog eens nader analyseren en andere oplossingen vinden.
Op vrijdag 20 september zijn alle burgemeesters, wethouders en raadsleden van de drie gemeenten op Voorne in Brielle bij elkaar geweest. Heel Voorne had dus stuurloos kunnen worden bij een aanslag. Hadden we er slim aan gedaan om een aantal bestuurders te vragen om er maar niet bij te zijn …… ? Gelukkig is het dit maal goed afgelopen!