Afbeelding
DAGBOEKNOTITIES

Tractorrijders

Actueel 350 keer gelezen

Vorige week ploegden de boeren ineens niet meer rustig voort, maar klommen op een tractor en reden naar Den Haag. Ze voelden zich overvallen door maatregelen van de overheid. Die maatregelen leken als een donderslag bij heldere hemel uit de lucht te komen vallen, maar iedereen had beter kunnen weten. Waarom was de verrassing zo groot? Decennialang stak het ene na het andere kabinet de kop in het zand. Er hing een akelige boodschap in de lucht, maar we schoven de problemen voor ons uit. Later zouden we wel weer zien. En later is nu.

Al in 1972 verscheen het rapport 'De grenzen aan de groei' van de Club van Rome. De Club werd in 1968 opgericht door Europese wetenschappers met als doel het onderzoeken van wereldproblemen: bevolkingsgroei, voedselproductie, industrialisatie, uitputting natuurlijke hulpbronnen, vervuiling. Ze wees op de ernst van de problemen en wilde politici en regeringen stimuleren tot het nemen van gecoördineerde maatregelen. Het rapport werd in 37 talen vertaald, er werden wereldwijd 12 miljoen exemplaren verkocht, waarvan 300.000 in Nederland. Niemand kan zeggen dat hij er niets van wist.

Sindsdien lieten milieuactivisten en de klimaatbeweging regelmatig van zich horen. Ze werden weggezet als geitenwollensokkenbreiers of doemdenkers. Hoe kon dat zo lang doorgaan? Psycholoog Daniel Goleman beschreef het patroon al in 1985. Het is een mechanisme om angst weg te drukken en ons veilig te voelen: zelfbedrog. 'Het is een gevaarlijke tijd waarin wij leven, een tijd waarin we het onderwerp 'zelfbedrog' nauwelijks nog kunnen negeren. Onze planeet staat oog in oog met een ongekende dreiging: de totale vernietiging. Het kan snel gebeuren, door een kernoorlog en de catastrofale veranderingen die daar het gevolg van zijn. Het kan ook een langzame, ecologische dood zijn: onbarmhartig zal de teloorgang van bossen, bouwland en bruikbaar water zich wreken.'

Goleman stelt dat het mogelijk is om vast te stellen hoeveel milieuschade bepaalde productieprocessen veroorzaken. Met die kennis zouden we beter in staat zijn om verantwoordelijk met onze planeet om te springen. Maar we hebben geen werkelijk inzicht in de gevolgen van onze leefwijze en willen dat ook niet hebben. Liever bedriegen we onszelf. Zelfbedrog speelt zowel een rol in de psyche van het individu als in het collectieve bewustzijn van de groep. Wie tot een groep wil behoren, moet er stilzwijgend mee instemmen de eigen gevoelens van onbehagen te negeren en niets in twijfel te trekken dat van fundamenteel belang is voor het functioneren van de groep. De prijs die de groep hiervoor betaalt, is dat afwijkende meningen en gezonde kritiek niet gehoord worden.

Wellicht is het tijd voor politici om psychologen te hulp roepen om de juiste wijze te vinden de cocon van zelfbedrog in de samenleving te doorbreken. De huidige aanpak lijkt weinig succesvol. Het had tot gevolg dat boeren op een tractor klommen om hard toeterend de snelweg op te gaan. Maar het wordt pas echt gevaarlijk als de tractorrijders denken over de juiste gegevens en argumenten te beschikken. Wie het hardst toetert heeft niet automatisch gelijk.

Stuur jouw foto
Mail de redactie
Meld een correctie

Uit de krant