Volledige tekst nieuwjaarstoespraak van burgemeester Gregor Rensen

Alles blijft
Alles gaat voorbij
Alles blijft voorbij gaan
(Jules Deelder)

Dames en heren,

Het leek mij passend om deze toespraak te beginnen met enkele dichtregels van Jules Deelder, de onlangs overleden nachtburgemeester van Rotterdam. Een tekst die iedereen die met enige regelmaat via de A15 naar Brielle rijdt, kent.
Alles blijft voorbij gaan. Het zou het motto kunnen zijn van deze nieuwjaarsreceptie. Want we kijken niet alleen naar wat voorbij is, naar alles wat veranderd is, maar we kijken vooral ook vooruit, naar alles wat gaat veranderen. Niets is immers zo blijvend als verandering. Ook in 2020 zullen we dat weer merken.

De jaarwisseling is in Brielle betrekkelijk rustig verlopen. Geen ernstige persoonlijke ongelukken, geen grote branden en geen ongeregeldheden. Wel hebben brandweer en politie de handen vol gehad die avond en nacht. Er werd nog een flinke hoeveelheid illegaal vuurwerk in de kofferbak van een Tesla aangetroffen. Een echtpaar werd al voor middernacht in hun huis belaagd met groot vuurwerk. In enkele straten moest de politie al voor middernacht enkele burenruzies in de kiem helpen smoren. Eén auto raakte door vuurwerk in brand. Diverse vreugdevuren werden door de blusploegen van Brielle en Zwartewaal geblust, steeds bijgestaan door de politie. Die samenwerking liep overigens uitstekend. De materiële schade hebben we nog niet in beeld, maar zeker is dat een aantal putten, afvalbakken en ondergrondse containers door vuurwerk ontzet zijn.
Toch noemen we dit een "rustige jaarwisseling". Elders is het veel erger geweest. Niet alleen in de grote steden, maar ook bijvoorbeeld in Uithoorn. Talloze mensen zijn die nacht weer voor het leven verminkt geraakt. En in Arnhem twee slachtoffers als gevolg van brand ontstaan door vuurwerk. Een "een rustige jaarwisseling" dus?. Terecht werd ik in een paar boze mails door inwoners de les gelezen. Hoe kon ik dit als rustig betitelen. En inderdaad, we zijn er blijkbaar al zo gewend aan geraakt dat er tijdens de jaarwisseling doden, honderden gewonden en voor vele miljoenen aan materiële schade te betreuren zijn, dat we het bijna normaal zijn gaan vinden. En dan blij zijn dat het in jouw gemeente relatief mee viel.
Toch, dat is niet normaal! Het is niet normaal dat een keer per jaar het land volledig in paraatheid moet worden gebracht, en alle ordetroepen en hulpdiensten gereed moeten gemaakt, om wat een feestelijk festijn zou moeten zijn, in goede banen te leiden. Om nog erger onheil te voorkomen. En dat we blij moeten zijn als alle ingezette politiemensen, brandweerlieden en ambulancemedewerkers hun werk weer zonder persoonlijke schade hebben kunnen verrichten. De vuurwerkverkopen hebben weer alle records gebroken. Dan tellen we de groeiende hoeveelheden illegaal of uit het buitenland gehaald vuurwerk nog niet mee. Het wordt daarom echt de hoogste tijd om deze ontwikkeling te stoppen en om te draaien. Voordat we denken dat dit volkomen bandeloze en onverantwoordelijke gedrag van een relatief klein aantal losgeslagen Nederlanders deel is van de oudjaarstraditie. Het wordt dus echt tijd dat de regering lef toont en het zware consumentenvuurwerk gaat verbieden en de straffen op het bezit en verhandelen van illegaal vuurwerk sterk gaat verhogen. Het moet toch ook mogelijk zijn om met alleen siervuurwerk een mooie jaarwisseling te vieren. Tot nu toe laat de minister het vanwege electorale overwegingen aan de gemeenten over om een eigen vuurwerkbeleid te voeren. Dat is laf en niet realistisch als er geen sprake is van landelijke regelgeving en gemeenten niet het nodige instrumentarium daarvoor krijgen. Ik wil met mijn collega-burgemeesters in de regio graag het gesprek aan of wij vooruitlopend op landelijk beleid met maatregelen aankomend jaar het vuurwerkoverlast al kunnen beperken. Ik denk hierbij aan bijvoorbeeld de verkoopperiode van vuurwerk in onze regio te beperken en het afsteken alleen toe te staan tussen 23.00 en 01.00 uur.

Ik heb rondrijdend met de politie gezien hoe feestelijk oud en nieuw ook kan worden gevierd. In diverse straten stonden de mensen gezellig bij elkaar rond een vuurkorf. Een drankje in de hand, bitterballen en oliebollen gingen rond en samen stak men een beetje vuurwerk af. Volgens mij is dat de manier waarop oud en nieuw weer echt een feestje kan worden. Misschien moeten we met onze bewoners- en buurtverenigingen in gesprek over hoe we deze voorbeelden in alle wijken kunnen introduceren. Samen met je straat het nieuwe jaar in!

Er was afgelopen jaar in ons land nog wel meer aan het branden. De ontevredenheid in het land is groot. De SCP-directeur noemt het een veenbrand, die als grote brand kan uitslaan. Boeren, bouwers en biologen stonden op het Malieveld te protesteren, sprak onze Koning in zijn Kersttoespraak. Maar zij niet alleen. Want ook verpleegkundigen, artsen, advocaten, rechters, onderwijzers, scholieren, politieagenten en wethouders en bestuurders in de jeugdzorg stonden te demonstreren. Niet toevallig allemaal werkenden in publieke of semi-publieke diensten. Ondanks de enorme financiële overschotten op de rijksbegroting, staat de publieke sector in de kou. Dat geldt ook voor gemeenten die de begrotingen niet meer rond kunnen krijgen zonder fors te bezuinigen. Terwijl er nog een aantal grote nieuwe taken op gemeenten af zullen komen, zoals de Omgevingswet en de Regionale Energie Transitie. Het betekent grote veranderingen voor de gemeenten, terwijl er nu al tekort aan menskracht en middelen is.
Politiek op rijksniveau lijkt onder dit kabinet vooral beheer geworden. Of zoals een oud-hoogleraar het afgelopen jaar op een provinciale bijeenkomst voor gemeenten nog stelde: alle grote plannen brengen veel woorden mee en veel bestuurlijke drukte, maar geen geld. Het vertrouwen in de overheid neemt daardoor af. De overheid gaat daardoor failliet, niet in financiële zin, maar in morele zin. En dat is te betreuren, want de overheid, dat zijn we allemaal.

De vraag of de gemeenten het onder deze omstandigheden nog kunnen bolwerken, treft vooral de kleinere gemeenten. Gemeenten die minder slagkracht en kleine organisaties hebben, maar wettelijk nog steeds dezelfde taken en verantwoordelijkheden hebben als de gemeenten van 100.000 of meer inwoners. De afhankelijkheid van regionale samenwerking wordt steeds groter. Uiteraard gaat dat gepaard met navenant minder invloed op de wijze waarop het beleid en de uitvoering worden vormgegeven.
Ook Brielle moet alle zeilen bijzetten om de bestuurlijke opgaven te realiseren en de in het collegeprogramma vastgelegde ambities waar te maken. De organisatie doet geweldig werk, maar piept en kraakt in zijn voegen en staat onder een grote werkdruk om die snelle veranderingen in het publieke domein bij te houden. De regionale slagkracht van Brielle is beperkt, al kunnen we soms een mooi succes behalen. Zoals de toestemming om tot 2035 nog 1865 woningen erbij te bouwen.

Maar zoals veel andere kleinere gemeenten zal ook Brielle moeten nadenken over zijn bestuurlijke toekomst. Het is wat mij betreft het belangrijkste onderwerp waar de gemeenteraad in 2020 een besluit over moet nemen. Blijft Brielle nog een groot aantal jaren een zelfstandige gemeente? Of gaan wij ons samen met Hellevoetsluis en Westvoorne sterk maken voor de totstandkoming van één gemeente Voorne? Dat laatste zou dan op zijn vroegst in 2023 of 2024 gerealiseerd kunnen zijn. Het is een besluit dat grote impact zal hebben op de verdere ontwikkeling van Brielle en deze regio. Vandaar dat college en gemeenteraad niet over één nacht ijs willen gaan en dat ook in de toekomst ook niet zullen doen, als het om zo'n belangrijke kwestie gaat.
De afgelopen maanden hebben zoals bekend enkele tientallen gesprekken plaatsgevonden tussen leden van de gemeenteraad en het college met inwoners, wijk- of buurtorganisaties, verenigingen en ondernemers. Om van hen te horen wat zij van Brielle vinden en wat er absoluut niet verloren mag gaan. Dat waren mooie avonden en inspirerende gesprekken. Ze leverden een aantal bevindingen op waar we trots op kunnen zijn. In de eerste plaats de enorme betrokkenheid en identificatie van onze inwoners en ondernemers met hun woongemeente. Onze inwoners zijn trots op het rijke materiële en immateriële erfgoed van Brielle. Ze roemen de mooie voorzieningen op het gebied van historie, cultuur, sport en ouderenwelzijn, maar waarderen ook de sociale en gemoedelijke sfeer. Veel waardering is er voor het kleinschalige karakter, de korte lijnen naar bestuur en ambtenaren en de grote participatiebereidheid en inzet van vele vrijwilligers. En er is grote tevredenheid over de wijze waarop we in Brielle met elkaar omgaan en samenwerken. De identiteit van Brielle, zoals door de eigen inwoners en ondernemers gevoeld en beleefd, is uiterst sterk. Die sterke kernwaarden van Brielle moeten dus zoveel mogelijk geborgd worden, hoe de bestuurlijke toekomst van Brielle er ook uit gaat zien.
Tijdens de gesprekken viel ook op dat onze inwoners en ondernemers best realistisch zijn. Want een zelfstandig blijvend Brielle moet alle taken wel kunnen blijven vervullen, zowel financieel als organisatorisch. En invloed kunnen hebben in de regio is ook van belang. Onze inwoners en ondernemers zien ook dat door de relatief kleine schaal van Brielle het steeds moeilijker wordt om alle ambities mogelijk te maken en niet afhankelijk te worden van beslissingen die elders worden genomen. Ze zien ook zeker de bestuurlijke dilemma's waarvoor het gemeentebestuur staat.
De vraag is wat is de meerwaarde van een fusiegemeente met Hellevoetsluis en Westvoorne, behalve dat we Duncan Laurence en de Nieuwjaarsduik in Rockanje er dan zomaar bij krijgen? Kunnen we op Voorne – met die drie gemeenten – een gemeente tot stand brengen waarin de kernwaarden van de drie gemeenten herkenbaar blijven. En een sterke gemeente die in staat is om bestuurlijk, financieel en organisatorisch een duidelijke samenhangende identiteit en meerwaarde te ontwikkelen. En een belangrijke speler in te regio te worden. Het succes zal in belangrijke mate afhangen van het vertrouwen en daadkracht die de huidige bestuurders zullen tonen. Ook zal nog moeten blijken of alle drie gemeenten er in gelijke mate klaar voor zijn.
Een duivelse keuze dus, als het om de beste bestuurlijke inbedding van Brielle in de toekomst gaat. Want we weten nu wat we hebben, maar zijn er twijfels over hoe langer dat nog zo voort kan duren. En weten niet wat we krijgen bij een fusiegemeente, al verwachten we dat een grotere gemeente in staat is de uitdagingen van de toekomst beter aan te kunnen. Het wordt een keuze die niet alleen maar rationeel is, maar zeker ook op gevoel gebaseerd zal zijn.
De gemeenteraad zal eind januari een voorkeursrichting kiezen. De andere twee gemeente op Voorne zullen een soortgelijk besluit een maand later nemen. Wat voor bestuurlijke toekomst de gemeenteraad voor Brielle ook kiest, college en raad zullen zich daar ten volle voor inzetten. De sterke identiteitsbeleving en de kernwaarden van Brielle, zoals we die in onze bewonersgesprekken hebben meegekregen, zullen daarbij een sterk uitgangspunt vormen.

Wat valt er nog meer te verwachten in 2020? De woningbouw gaat na de PAS en PFAS ontwikkelingen dit jaar volop door. Verschillende projecten gaan starten, met als grootste het aantal woningen langs de Mgr. Smitstraat in Rugge en het voormalige Postkantoor aan de Rik. De plannenmakerij rond de nieuwe wijk Oude Goote en het nieuwe dorpshart van Zwartewaal zal dit jaar tot afronding komen. Het nieuwe Catharina Gasthuis wordt in het voorjaar opgeleverd. De kavelverkoop aan de Jan Matthijssenlaan zal starten. Hopelijk komt er ook snel perspectief op een oplossing voor de gedupeerde kopers aan de Van Sleenstraat. De verkoop van de Vestia woningen aan andere woningcorporaties krijgt hopelijk ook gestalte in 2020.
Er zal ook een definitief besluit moeten vallen over de plaatsing van 2 of 3 windmolens nabij de Harmsenbrug. De renovatie van de Meeuwenoord zal zijn beslag krijgen. De energietransitie zal zichtbaar worden in plannen en initiatieven uit de markt voor zonnecollectorenvelden en bio-stook installaties. Dit alles zal niet zonder discussie verlopen, vermoed ik maar zo.
Ook zullen de bijgestelde plannen voor de aanpak Binnenstad en Haven in de raad tot besluitvorming komen. Evenals het vernieuwde Gemeentelijke Verkeers- en Vervoersplan, met o.a. een verkeerscirculatieplan voor de vesting. De verlevendiging van de binnenstad zal ook zichtbaar worden, in de plannen voor aanpassing van het 1 April Monument en nieuw inrichtingsvoorstellen.
Op het sociale vlak is er sinds dit jaar nieuwe wetgeving voor het gedwongen opnemen van verwarde personen die een gevaar zijn voor zichzelf of de omgeving. Daarnaast zal geanticipeerd worden op de toenemende vergrijzing, maar ook op het groeiende aantal kinderen in de schoolgaande leeftijd. Ook zal het lokaal Sportakkoord tot stand komen, waarin diverse verenigingen en organisaties samen optrekken voor meer bewegen en een gezonde bevolking. Het onderzoek naar een eventuele nieuwe sporthal die de gymzaal aan de Reede en de Dukdalf vervangt, zal dit voorjaar worden afgerond.

Over de vele actieve vrijwilligers in Brielle zou ik een hele avond kunnen praten. Dat ga ik niet doen, maar ik wil gezegd hebben namens het hele gemeentebestuur dat wij ongelooflijk blij zijn met de bijdrage die heel veel van onze inwoners leveren om de dorpen en stad in onze gemeente zo leefbaar en gemoedelijk te houden. Zonder hen zouden onze mooie voorzieningen op het gebied van zorg, sport, cultuur en erfgoed zwaar onder druk komen te staan.

In september 2020 vieren we het 35-jarig bestaan van de Stedenband met Havlickuv Brod in Tsjechië. Deze stedenband brengt nog ieder jaar zeer levendige uitwisselingen tot stand van scholieren, beeldend kunstenaar en musici en andere groepen. Het is de allereerste stedenband die een Nederlandse gemeente ooit met een Tsjechische gemeente heeft afgesloten. Afgelopen november bleek hoe zeer de contacten met Brielle in de opstand die leidde tot de val van het IJzeren Gordijn in 1989 voor de bevolking daar van belang waren geweest. In die zin is die stedenband uniek en willen we dat in september met zo veel mogelijk Briellenaren en Tsjechische gasten gaan vieren.

In de komende maanden zullen we ook uitgebreid stil staan bij de viering en herdenking van 75 Jaar Vrijheid en alles wat ons aan de Tweede Wereldoorlog herinnert. U zult daar tijdens het Bevrijdingsfestival en ook in de maanden daar naar toe van alles van merken.

Op het gebied van veiligheid kan ik slechts hopen dat we ook in 2020 weer een verder afnemend criminaliteitsbeeld zullen zien. In 2019 hebben we een afname gezien van het aantal woninginbraken, vermogensdelicten en geweldsmisdrijven. Zorgen zijn er over de toenemende cybercriminaliteit en oplichting via internet. Ook de oprukkende ondermijning is een zorgpunt. Zorgen zijn er ook over de beschikbare capaciteit van politie en de toekomst van de vrijwillige brandweer. Het politiebureau aan de Langestraat zal in het voorjaar gaan sluiten. Daartoe is door de landelijke politie al in 2014 besloten, maar tot nu toe zijn we erin geslaagd om het politiebureau in Brielle open te houden. Om te voorkomen dat onze lokale politiemensen straks veel tijd kwijt om naar het centrale politiekantoor in Hellevoetsluis heen en weer te moeten, gaan we een politiesteunpunt in Brielle inrichten. Zodat onze inwoners en ondernemers voor het spreken van de politie nog steeds in Brielle terechtkunnen.

Over het jubileumjaar 2022 zult u in 2020 ongetwijfeld vaker gaan horen. Achter de schermen is van alles in voorbereiding en de communicatie daarover zal langzaam toenemen. We willen per slot van rekening de publiciteit over het Eurosongfestival in Rotterdam niet te veel voor de voeten lopen. Wist u overigens al dat Spanje waarschijnlijk voor het eerst sinds 1969 weer het Songfestival gaat winnen? Mede dankzij het prachtige filmpje dat de Spaanse deelnemer in Brielle mogelijk gaat opnemen? We hebben de organisatie in Rotterdam daarvoor al benaderd.

Voordat het allemaal te serieus wordt, sluit ik af. U komt hier per slot van rekening toch vooral voor de gezelligheid en om mee te maken wie de gemeentelijke erepenning 2020 ontvangt en wie tot ondernemer van het jaar 2019 wordt uitgeroepen. Ik wens u allen een sprankelend, inspirerend, gezond en voorspoedig nieuw jaar toe, in alle opzichten. Persoonlijk, zakelijk en als verzameling van inwoners van deze gemeente. Met elkaar kunnen we Brielle de mooie en fijne gemeente blijven maken die we al hebben en waar onze inwoners en ondernemers zo trots op zijn.

Jules Deelder wist hoe je van het leven een feest kon maken.
Met een citaat van Jules Deelder uit het gedicht voor zijn dochter Ari wil ik ook eindigen:
"Hoe langer je leeft, hoe korter het duurt".
Proost op dit nieuwe jaar!