Digitaal debatteren?

De coronacrisis noopt tot aanpassingen, op verschillende manieren. Onder andere door het aanpassen van de wijze van vergaderen. De onwenselijkheid om bij elkaar te komen, maakt dat vrijwel ieder overleg en iedere vergadering nu digitaal geschieden. Videobellen, online vergaderen en het oude groepstelefoongesprek hebben een enorme vlucht genomen. Er zijn nu zelfs al cursussen om te leren digitale vergaderingen voor te zitten. Het werkt omdat er geen andere mogelijkheden zijn. Maar na drie weken ervaring kan ik zeggen: online vergaderen kan niet op tegen het in een zaaltje bij elkaar komen. Sterker nog: de kwaliteit van beraadslaging en besluitvorming gaat er door achteruit. En dat kan toch nooit de bedoeling zijn.

Ook de politieke besluitvorming staat onder druk door het coronavirus. Volgens de Gemeentewet kan een gemeenteraad alleen besluiten als er een meerderheid van raadsleden bijeen is. Alleen raadsleden die het presentieregister tekenen mogen mee vergaderen en mee besluiten. Dat is dus een probleem als vanwege de corona bestrijding wordt opgeroepen geen bijeenkomsten meer te organiseren. Want virus of niet, besluitvorming over belangrijke voorstellen kan niet altijd uitgesteld worden. De Minister van Binnenlandse Zaken heeft dus in allerijl een noodwetje gemaakt dat digitaal vergaderen en besluiten voor de raad mogelijk maakt. Binnen twee weken was het wetsvoorstel klaar en aangenomen door Tweede en Eerste Kamer. Die daarvoor – hoe ironisch – wel eerst bij elkaar moesten komen, want voor ons parlement geldt hetzelfde.

Nu het digitaal vergaderen en besluiten voor gemeenteraden mogelijk is, vooralsnog voor de duur van de coronacrisis, is het de vraag of we dit in Brielle moeten willen. Ik zal daarover met de verzamelde fractievoorzitters moeten besluiten. Als voorzitter van de Gemeenteraad heb ik mijn twijfels. Het politiek debat verliest aan kwaliteit, als je elkaar niet ziet en dus ook het non-verbale gedrag mist. Interrupties zijn lastig te plaatsen. Moties of amendementen tijdens een vergadering indienen lijkt een stuk moeilijker. Een politiek debat is meer dan van te voren bedachte standpunten voordragen. Dat is saai, maar doet ook af aan het wezen van politiek: het uitwisselen en bediscussiëren van meningen en anderen proberen te overtuigen. Het arena gevoel ontbreekt. Publiek kan niet meedoen, alleen online meekijken en -luisteren. Digitaal vergaderen en besluiten is een slap aftreksel van waar politiek voor bedoeld is: verbaal en non-verbaal een gevecht aangaan om en zoveel mogelijk medestanders mee te krijgen en je tegenstanders het ongelijk te laten erkennen. Een online debat waar de vonken vanaf vliegen? Ik moet het nog meemaken!