Het Joodse leven op Voorne-Putten

Tijdens de Tweede Wereldoorlog trachtte het naziregime de 10 miljoen Europese Joden om te brengen. Veel Duitse Joden emigreerden, anderen werden opgepakt en naar werkkampen gestuurd; de latere vernietigingskampen. Na de oorlog bleek dat zes miljoen Joden waren gedeporteerd en vermoord.

Ook op Voorne-Putten leefden Joodse gezinnen. Zij woonden in Geervliet, Heenvliet, Zuidland, Zwartewaal, Hellevoetsluis en Brielle. Velen hebben de oorlog niet overleefd. Om hen te herinneren liggen er in diverse steden en dorpen struikelstenen. Daarover later in deze serie meer.

Zuidland
Eerst gaan we aan de hand van ‘een kille in de Mediene’ van Riet de Leeuw van Weenen-van der Hoek terug naar het Joodse leven in Zuidland. Uit de archieven blijkt dat er voor 1850 al Joodse gezinnen in Zuidland woonden. In de tweede helft van de 18e eeuw trokken Joodse gezinnen vanuit Amsterdam naar Rotterdam en de eilanden. Ze vestigden zich o.a. in Geervliet, Heenvliet en Zuidland. Zij waren vooral werkzaam als veehandelaar, slachter en koopman. Bij de volkstelling in 1795 woonden er 900 mensen in Zuidland, waaronder 9 Joden.

Levie
De Joodse inwoners van Zuidland behoorden bijna allemaal tot de familie Levie en wie nog niet verwant was, werd dat vaak door een huwelijk. En door die huwelijken maar ook enkele verhuizingen, verspreidde de familie van stamvader Levie Salomon zich over Voorne-Putten. Dochter Saartje trouwde met Levie Nathan Wessels en was de oma van Saartje van Dijk en Izaak Wessels, die de vader van o.a. Ben Wessels uit Oostvoorne was. Zoon Pinas was de grootvader/overgrootvader van de Zuidlandse Levie’s wiens nagedachtenis levend wordt gehouden door de Leviestraat. De Levies, maar ook de Sterners en Wessels waren actief betrokken bij het dorpsleven. Waren ze geen veehandelaar, dan handelden ze wel in oud- en nieuw ijzer, koper, drank of hadden een winkel van sinkel. Op de Breedstraat werd zelfs een filiaal van de bank van lening geopend. Daarnaast bezaten ze een aantal herbergen. Pinas Levie had een voor Joden uniek beroep. Hij was boer op de Droogendijk.

Spijkenisse
Levie's zoon Phillipus was de grootvader van Salomon Levie, die een slagerij op de Voorstraat in Spijkenisse had. Ieder jaar op 4 mei wordt er hier even stilgestaan bij de woning, waarvoor nu struikelstenen liggen. In de gevel van de betreffende woning is in 1986 een gedenksteen geplaatst. Op dit moment zijn de twee ramen en de toegangsdeur van het huis aan de Voorstraat 14a voorzien van een collage, bestaande uit een aantal bijzondere historische foto's waaronder die van de gedeporteerde familie Levie. De collages met foto's en uitleg over wat er op 28 oktober 1942 op die plek gebeurd is, zal nog geruime tijd voor iedereen te zien zijn. Geprobeerd wordt om door middel van sponsoring het pand op te knappen.