Kandidaatstelling

Ik zocht het toch nog maar eens na op de site van de rijksoverheid. Hoe zit dat nou eigenlijk met de kandidaatstelling voor de gemeenteraadsverkiezingen? En het was precies zoals ik dacht: politieke partijen leveren hun kandidatenlijst op een bepaalde datum in. 'Op deze lijsten staan namen van personen die zich kandidaat stellen voor de gemeenteraadsverkiezingen.' Nou interesseert dat de helft van de bevolking allang geen ene moer meer, maar de andere helft is nog wél geïnteresseerd in plaatselijke politiek en neemt de moeite om naar de stembus te gaan. En dan verkeer je in de veronderstelling dat je een vakje rood mag kleuren bij de kandidaat van je keuze en als die kandidaat voldoende stemmen verzameld heeft, dat die dan zitting neemt in de gemeenteraad.

Soms heb je best lang nagedacht over die keus. Wie verdient je voorkeur, kandidaat X of Y? De heer X kan soms enorm zeuren, zaniken en zuigen, maar slaat strikt genomen vaak de spijker op zijn kop. De heer Y zegt soms dingen die absoluut geen hout snijden, maar verwoordt door de bank genomen precies jouw mening. Je kunt natuurlijk ook gewoon makkelijk doen en de nummer één kiezen van de partij die jouw voorkeur heeft.

Maar in álle gevallen ga je ervan uit dat de kandidaat die jouw stem gekregen heeft, dolblij is met jouw vertrouwen, een grote verantwoordelijkheid voelt, en er alles aan doet om je zo goed mogelijk te vertegenwoordigen. Want, zo leerden we op school: de volksvertegenwoordiging is een politiek lichaam dat het volk vertegenwoordigt; op gemeentelijk niveau is dat de gemeenteraad.

Helaas, zo gaat het dus lang niet altijd. Overal in het land – ook in onze regio – waren er kandidaten die in aanmerking kwamen voor een zetel in de raad, hetzij door voorkeurstemmen, hetzij omdat ze nummer één stonden op de lijst van een partij die in totaliteit goed scoorde. En die er dan als het puntje bij paaltje komt tussenuit knijpen. De redenen? Die waren er in een grote variëteit.

Zo waren er kandidaten die zich een hoedje schrokken van het aantal voorkeurstemmen. Wát? Dat had ik nooit verwacht! Maar ik heb absoluut geen tijd voor het raadlidmaatschap. Niet te combineren met mijn gezin en mijn hobby's. Of: nooit gedacht dat mijn partij zo goed zou scoren, ik stond toch op een onverkiesbare plek? Nee joh, raadlidmaatschap, niks voor mij. Of: ja, ik stond wel kandidaat voor gemeenteraadslid, maar ik verwáchtte eigenlijk wethouder te worden en als dat niet doorgaat: mij niet gezien hier. Verder zijn er die hun plekje genereus afstaan aan 'iemand van de volgende generatie' of gewoon van het toneel verdwijnen zonder enige tekst of uitleg aan hun kiezers.

Wat zou het fijn zijn als er een duidelijke regel kwam: als je gekozen wordt, ga je doen wat je beloofd hebt. Of je nu nummer één stond of onderaan de lijst bungelde. Je bent niet een trekker of duwer, je bent een serieuze kandidaat. En als je geen zin, tijd of ambitie hebt: niet op een lijst gaan staan. Doodsimpel.