‘Leuter-gesprekken langs telefonische weg moet u vermijden’

Het Haagse Succes-instituut bracht lang geleden de zogenaamde ‘Kanarie-boekjes’ uit. Deze minuscule zelfhulpboekjes (12½ bij 8½ cm) verschenen van midden jaren dertig tot eind jaren vijftig van de vorige eeuw. Het zijn unieke, moralistische maar ook humoristische boekjes. Met unieke titels. De boekjes werden ook wel gele boekjes genoemd. Er werden meer dan 260 deeltjes uitgegeven.

De zelfhulpboekjes moeten in enorme oplagen zijn verspreid. Alleen al daarom zijn ze een fascinerende historische bron, duizenden Nederlanders hebben waarschijnlijk ooit een beroep gedaan op de Kanarie-boekjes om hun leven en carrière te verbeteren. Bladeren door deze boekjes geeft een mooi beeld van de tijdsgeest van tientallen jaren geleden.

Goede manieren
Zo ging boekje nummer 42 over goede manieren. Dit is deel van de tekst uit ‘De kunst van het telefoneren’. Hierin werd bijvoorbeeld gewaarschuwd dat de telefoon niet bestemd is om lange verklaringen af te leggen of eens uitvoerig gevoelens van liefde of boosheid onder woorden te brengen: ‘Leuter-gesprekken langs telefonische weg moet u vermijden. Het zou kunnen zijn, dat dringende zaken door uw toedoen niet kunnen worden afgedaan. Zomin als u met uw auto kringetjes gaat rijden op een drukke verkeersweg, zomin mag u het telefoonnet belasten met eindeloze, onzakelijke gesprekken. Dames hebben er nog wel eens een handje van om uitgebreid gezellig met elkaar over de mode, de gezelligheid en… anderen te praten. Ook bij telefoneren geldt de gulden regel: Zakelijk, kort, beleefd en vooral niet uitbundig. De waarlijk beschaafde man of vrouw zal deze regel steeds in acht nemen.’

Gestroomlijnd leven in de jaren vijftig
In Kanarie-boekje nr. 211, Gestroomlijnd leven voor het meisje in de rijpingsjaren’ is bijvoorbeeld te lezen: ‘De geschiedenis leert, dat sommige vrouwen belangrijke rollen hebben gespeeld op wetenschappelijk en politiek gebied, in de kunst en in het zakenleven. Maar waar het hier om gaat, is het gewone, normale meisje uit de rijpingsjaren, dat – bewust of onbewust – er volmaakt tevreden mee is, zich te denken als de toekomstige kameraad van haar man en moeder van haar kinderen.’ Wat er allemaal in 50 jaar kan veranderen, zou je hierbij kunnen aantekenen!

Over lezen
Geel Succes-boekje nummer 5: Lezen om vooruit te komen. In dit boekje wordt uitgelegd hoe men boeken moet lezen: ‘De goede manier is het gelezene in uw hoofd te verwerken. Uw brein moet geen pakhuis zijn van opgezamelde kennis, maar een fabriek van gezond verstand.’

Over verlegenheid
In het boekje ‘Verlegenheid overwinnen’ staan vele raadgevingen. Eén ervan: ‘Verlegenheid is in de kern der zaak een overdreven aandacht voor het eigen Ik. U denkt te veel aan uzelf en over uzelf. Daarom verbeeldt u zich dat u opvalt tussen alle andere mensen. Dat is slechts zelden het geval, indien u niet op de een of andere werkelijk opzichtige wijze de aandacht op u vestigt’

N.V. Succes
De Kanarie-boekjes werden uitgegeven door de N.V. Maandblad Succes uit Den Haag. Het bedrijf gaf ook een maandblad uit, Succes, Holland’s efficiency maandblad. Dit verscheen van 1928 tot en met 1987. De boekjes heetten eerst ‘Geel Succes-boekje.’ Misschien werden ze vanwege de felgele kleur door het publiek wel Kanarie-boekjes gedoopt, waarna de bijnaam de officiële naam werd. Er zijn in totaal 261 titels uitgebracht. Sommige onderwerpen zouden in de huidige tijd zeker niet misstaan. Enkele titels: ‘Organiseer uzelf’, ‘Examen doen’, ‘Prettig in de omgang’, ‘Een vergadering leiden’, ‘Zo wordt uw bedrijf efficient’, ‘Geld verdienen met schrijven van persartikelen’, ‘Goede manieren’.

Opvallende titels:
‘Zo wordt roken een genot’, ‘De kunst van orde houden onder leerlingen, kinderen, ondergeschikten en volgelingen’, ‘Wat opgroeiende meisjes moeten weten’, ‘Gestroomlijnd leven voor een baby’, ‘Gestroomlijmd leven voor de jongen in de rijpingsjaren’, ‘Rondkomen met een klein salaris’.

Bijschrift - Credit